top of page

Przyrodnicze

Starania o utworzenie w Gorcach parku narodowego trwały od lat 70-tych ubiegłego wieku. Zakończyły się one sukcesem w 1981 roku. Gorczański Park Narodowy (GPN) powstał jako czternasty park narodowy w Polsce, a piąty w Karpatach. Park ma 7029 ha i obejmuje najatrakcyjniejszą, głównie centralną część pasma górskiego Gorców. Poza granicami GPN znajduje się kopuła szczytowa najwyższego gorczańskiego wzniesienia – Turbacza (1310 m n.p.m.). Dyrekcja Parku mieści się w Porębie Wielkiej, a symbolem parku jest salamandra plamista, największy płaz ogoniasty występujący w Polsce. 

Przyroda i edukacja

Park został stworzony w celu ochrony puszczy karpackiej, polan reglowych, gorczańskiej flory, a szczególnie osobliwości roślinnych takich jak gatunki alpejskie, subalpejskie oraz fauny reprezentowanej m.in. przez rzadkie w skali europejskiej gatunki ptaków: głuszca, puszczyka uralskiego oraz wpisane do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt: traszkę karpacką, rysia i niedźwiedzia brunatnego.

Na terenie GPN wytyczono 10 ścieżek edukacyjnych prowadzących przez najciekawsze zakątki parku. Wędrówka nimi umożliwia poszerzenie wiedzy o dziedzictwie przyrodniczym i historyczno-kulturowym. Trasy przygotowano w formie pętli i oznakowano białym kwadratem z zielonym ukośnym paskiem. Na początku każdej z nich znajduje się tablica z mapą i ogólnymi informacjami o ścieżce.

1.      Dolina potoku Turbacz (Koninki)

2.      Na Turbaczyk (Koninki)

3.      Wokół doliny Poręby (Koninki)

4.      Park podworski hr. Wodzickich. Góra Chabówka (Poręba Wielka, przy dyrekcji GPN)

5.      Dolina Gorcowego Potoku (Lubomierz)

6.      Dolina Kamienicy (Lubomierz)

7.      Z Łopusznej na Janówki (Łopuszna)

8.      Dolina potoku Jaszcze (Ochotnica Górna)

9.      Z Turbacza na Jaworzynę Kamienicką (dwa najwyższe szczyty w Gorcach)

10.    Partyzancką ścieżką na Turbacz (Łopuszna).

Turystyka

Gorce to wspaniale miejsce do uprawiania turystyki, zarówno pieszej jaki i rowerowej czy konnej. Z samej Rabki, która bywa nazywana „bramą Gorców” można wyruszyć na wycieczkę – aktywnie wypocząć i poznać piękną przyrodę Gorczańskiego Parku Narodowego.

Jednym z najbardziej charakterystycznych elementów gorczańskiego krajobrazu, a zarazem jego wielką atrakcją są polany reglowe. Rozciągają się z nich piękne widoki na sąsiednie pasma górskie – Tatry, Pieniny, Beskid Wyspowy i Sądecki, a wiosna wiele z nich pokrywa się fioletowym dywanem krokusów. By nie dopuścić do zarastania polan i jednocześnie zachować kulturę pasterską w Gorcach GPN w 2003 roku wprowadził kulturowy wypas owiec. Owce w Gorcach spotkać można przy bacówce na Hali Długiej, a w sezonie spróbować również prawdziwego oscypka.

 

Siedziba Gorczańskiego Parku Narodowego

Poręba Wielka 590
34-735 Niedźwiedź
tel/fax: 018 33 17 207
e-mail: gpn@gorcepn.pl

 

Więcej informacji o GPN: www.gorczanskipark.pl

Gorczanski Park Narodowy

,

Uroczysko Krzywon

,

Na południe od centrum Rabki-Zdroju znajduje się wzniesienie Krzywoń (627 m. n.p.m.). Z jego zboczy spływają potoki Pocieszna Woda i Krzywoński. O tym lesistym wzgórzu pisał w 1933 roku w przewodniku po Rabce i okolicy Stanisław Dunin-Borkowski: „Na zrębach Krzywonia żmije”.

Na zboczach Krzywonia znajduje się uroczysko czyli część lasu, w którym występują charakterystyczne cechy przyrodnicze. Na jego terenie w 2004 roku utworzono Leśną Ścieżkę Edukacyjną, przedstawiająca miejscową florę i faunę. Przy jej pierwszym przystanku znajduje się drewniany pawilon z miejscem na ognisko, a na trasie wygodne przystanki z miejscami do wypoczynku i  tablice informacyjne.

Do uroczyska dotrzeć można po zaledwie 15 minutach spaceru z centrum uzdrowiska, podążając za znakami żółtymi w kierunku Piątkowej Góry. Szlak rozpoczyna się na skraju Parku Zdrojowego i prowadzi dalej doliną Poniczanki. Po przekroczeniu ul. Podhalańskiej docieramy do podnóży góry Krzywoń, gdzie znajduje się parking, siedziba leśnictwa Rabka-Zdrój oraz pierwszy przystanek Leśnej Ścieżki Edukacyjnej

 

 

Rezerwat przyrody

Lubon Wielki

,

Luboń Wielki (1022 m. n.p.m.) jest jednym z najbardziej charakterystycznych wzniesień Beskidu Wyspowego. Na jego południowo-wschodnich zboczach znajduje się rezerwat przyrody nieożywionej „Luboń Wielkiej”. Rezerwat powstał w 1970 roku i ma powierzchnię 12 ha. Na jego terenie znajduje się największe w Beskidzie Wyspowym i jedno z najładniejszych w Karpatach osuwisko fliszowe z gołoborzami. Obszar pokryty jest formami skalnymi o oryginalnych kształtach. Skały tworzą grzędy i garby skalne wysokości kilku metrów, zwane Dziurawymi Turniami.

Obszar rezerwatu otaczają naturalne drzewostany jodłowo-świerkowe i buczyny karpackiej. W zacienionych miejscach rozwijają się bujnie zbiorowiska mchów, wątrobowców i paproci. 
Z ciekawszych roślin występują tu: goryczka krzyżowa, marzanka wonna, porzeczka alpejska, śnieżyczka przebiśnieg i wawrzynek wilczełyko.

Przez rezerwat prowadzi żółty szlak turystyczny z Rabki Zarytego na szczyt Lubonia Wielkiego. Nadano mu imię Stanisława Dunin-Borkowskiego, członka rabczańskiego oddziału PTT i wieloletniego gospodarza schroniska PTTK na Luboniu Wielkim. Dlatego, że szlak prowadzi przez duże bloki skalne, a wędrówka nim przypomina wspinaczkę po skalnych graniach, nazwano go „Percią Borkowskiego”. Perć jest trasą zalecaną do podejścia i przeznaczoną dla bardziej wprawionych turystów.

 

Pomniki przyrody

Miasto Rabka-Zdrój:

  • sosna zwyczajna - drzewo jest najciekawszą osobliwością przyrodniczą na terenie Rabki. Rośnie przy ul. Orkana po przeciwnej stronie starego cmentarza, ma w  obwodzie 370 cm, a  jego wiek szacuje się na ok. 500 lat;

  • dąb szypułkowy - drzewo rośnie obok źródła „Krakus”, przy muszli koncertowej, ma w obwodzie 467 cm; wiek. ok. 300 lat;

  • dwie grupy modrzewi  europejskich - rosną w rabczańskim Parku Zdrojowym, przy ul. Parkowej, wiek ok. 110 lat;

  • grupa drzew objętych ochroną rośnie obok drewnianego kościoła - obecnie Muzeum im. W. Orkana - są wśród nich jesiony, dęby i lipy;

  • dąb szypułkowy - przy końcu ul. Rynek, nieopodal Rabkolandu rośnie okaz dębu o obwodzie 525 cm; wiek ok. 400 lat;

  • jesion wyniosły - rośnie przy kapliczce na Słonem przy ul. Poniatowskiego. Okaz drzewa o obwodzie 480 cm i wysokości 15 m to najstarszy jesion w Gorcach; wiek to ok. 500 lat;

  • topola czarna - przy ul. Jana Pawła II, drzewo rośnie nad potokiem Słonka na stanowisku naturalnym, jest pozostałością lasu łęgowego; ma w obwodzie 525 cm; wiek ok. 300 lat;

  • lipa szerokolistna - rośnie przy ul. Rabskich 5 na Słonem. Okaz ma ok 30 metrów wysokości i 3,6 m  w obwodzie. Wiek drzewa szacuje się na ok. 260 lat;

  

Chabówka: 

  • lipa szerokolistna - grupa 8 drzew rośnie wokół drewnianego kościoła z 1757 roku na wzgórzu Piątkowa Góra w Chabówce,  mają w obwodzie od 200 do 400 cm; wiek około 250 lat;

  • źródło „Pocieszna Woda” wraz z grupą drzew oraz górną częścią potoku - ocembrowane źródło znajduje się przy małej kapliczce. Górna część potoku jest siedliskiem płazów - salamander, traszek i innych. W grupie drzew znajdują się kasztanowce, jesiony, klony jawor i lipa drobnolistna.

bottom of page