top of page

Obiekty

zabytkowe 

Kosciól drewniany pw. sw. Marii Magdaleny - Muzeum

,

,

,

Kościół jest jednym  z najcenniejszych zabytków architektury w regionie. Został wzniesiony w 1606 roku na miejscu poprzedniej świątyni, która uległa zniszczeniu z niewyjaśnionych przyczyn. W XVIII wieku dobudowano do niego masywną wieżę oraz wieżyczkę na sygnaturkę. Wówczas też przekształcono wnętrze kościoła - zbudowano sklepienia kolebkowe i chór muzyczny. Zdobiącą wnętrze polichromię wykonał w 1802 roku miejscowy proboszcz i malarz - ks. Andrzej Antałkiewicz. Do roku 1908, kiedy wybudowano nowy murowany kościół w Rabce, świątynia ta służyła jako parafialna. W 1913 roku oraz w latach trzydziestych XX wieku przeprowadzono kolejne remonty kościoła. W 1936 roku, dzięki staraniom ks. Justyna Bulandy i miejscowego oddziału Polskiego Towarzystwa Turystycznego, utworzono wewnątrz muzeum im. Władysława Orkana ze zbiorami etnograficznymi z okolic Rabki, które funkcjonuje do dnia dzisiejszego.

Kościół położony jest na rogu ulic Orkana i Sądeckiej, nieopodal doliny Raby. Jest to budowla orientowana, zrębowa o ścianach obitych gontem z wieżą konstrukcji słupowej. Nawa i prezbiterium nakryte są wspólnym, jednokalenicowym dachem. Bryła kościoła zdominowana jest przez potężną izbicową wieżę, szerszą od korpusu budowli i zwieńczoną gontowym hełmem z latarnią.

Wnętrze świątyni pokryte jest polichromią o motywach ornamentalnych i figuralnych. Na sklepieniu prezbiterium przedstawiona została patronka kościoła św. Maria Magdalena wraz z przedmiotami pokutnymi. Na sklepieniu nawy znajduje się scena  Koronacji Matki Bożej przez Trójcę Świętą. Zachowały się także fragmenty starszej polichromii z 1628 roku. Odkryto m. in. pod czas prac konserwacyjnych w latach 70-tych ubiegłego wieku przedstawienie Chrystusa na Sądzie Ostatecznym, zasłonięte obecnie przez prospekt organowy. Wyposażenie świątyni pochodzi głównie z XVIII i XIX wieku. Do najcenniejszych zabytków należą neobarokowy ołtarz główny, XIX-wieczna ambona, rokokowe ołtarze boczne oraz XVIII-wieczny chór muzyczny i prospekt organowy. W ołtarzu przy północnej stronie kościoła umieszczono XVI-wieczny obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, który stanowił kiedyś część tryptyku. Warto zwrócić uwagę, iż w zachodniej ścianie nawy, pomiędzy belkami zrębu znajdziemy ludzkie zęby. Umieścili je tam górale by wyprosić wstawiennictwo św. Apolonii – patronki od bólów zęba.

Na zewnętrznej ścianie prezbiterium w Ogrójcu umieszczono współczesne rzeźby przedstawiające św. Wojciecha, św. Wendelina oraz Chrystusa Dobrego Pasterza, ukazanego z rysami twarzy papieża Jana Pawła II. Świątynię otacza wokół kamienny mur z drewnianym daszkiem, w którym umieszczono stacje Drogi Krzyżowej oraz starodrzew. W obrębie terenu przykościelnego znajduje się kilka nagrobków z dawne cmentarza oraz rzeźba przedstawiająca patrona rabczańskiego muzeum, piewcę Gorców – Władysława Orkana.

Więcej informacji o ekspozycji etnograficznej znajdującej się w kościele - Muzeum im. Władysława Orkana

Budownictwo uzdrowiskowe

W Rabce-Zdroju podziwiać można piękne drewniane wille ukazujące typowe budownictwo uzdrowiskowe z w drugiej połowie XIX i początku XX wieku. Do rejestru zabytków wpisane zostały:

willa „Warszawa” ul. Orkana 47, rok budowy 1864

willa „Pod Trzema Różami” ul. Orkana 30, rok budowy ok 1864

willa „Józef” ul. Orkana 28, rok budowy 1903

willa „Anioł” ul. Parkowa 5, rok budowy 1870

willa „Topolówka” ul. Poniatowskiego 60, rok budowy 1913

willa „Antonina” ul. Nowy Świat 7, z końca  XIX w.

willa „Liliana” ul. Nowy Świat 1, rok budowy 1880

willa „Gwiazda” ul. Parkowa 1, rok budowy 1870

willa „Krzywoń” ul. Parkowa 3, rok budowy 1880

willa „Pod Orłem” ul. Orkana 34, rok budowy 1880

willa „Luboń” ul. Orkana 32, rok budowy 1880

Ponadto do rejestru zabytków wpisane zostały drewniane budynki starej i nowej plebanii znajdujące się w okolicy Muzeum im. W. Orkana, zagroda  przy ul.  Jana Pawła II 7 oraz przestrzenny zespół zabudowy przy ul. Jana Pawła II 50-54 zw. Osiedle „Mlekodajówka”. 

Kościół parafialny pw. św. Marii Magdaleny znajduje się przy ul. Orkana, nieopodal dawnej świątyni parafialnej, a obecnie Muzeum im. Władysława Orkana.  W skład zespołu obiektów wpisanego do rejestru zabytków wchodzi kościół, cmentarz przykościelny, ogrodzenie z pseudobastionami i budynek gospodarczy znajdujący się w linii ogrodzenia. Do budowy kościoła przystąpiono gdy poprzedni, drewniany kościół (obecnie muzeum) stał się niewystarczający dla potrzeb powiększającej się parafii. Przygotowania do budowy nowej świątyni sięgają  roku 1895, kiedy to nowym właścicielem Rabki został dr Kazimierz Kaden. Sprawą budowy zajął się proboszcz rabczańskiej parafii ks. Jakub Zych, rodem z Chochołowa.

Projekt budowli i jej otoczenia zlecono już w 1888 roku architektowi Sławomirowi Nałęcz-Odrzywolskiemu. Zaprojektował on świątynię w stylu neogotyckim, której budowa trwał w latach 1902-1908. Podczas pierwszej wojny światowej kościół  nie ucierpiał, lecz w 1917 roku zmarł ks. Zych nie doczekawszy jego konsekracji. Świątynię pw. św. Marii Magdaleny konsekrował w 1923 roku ks. bp Anatol Nowak. W 1929 r. malarz Adam Giebułtowski ozdobił wnętrze kościoła piękną eklektyczno-secesyjną polichromią.

Świątynia wzniesiona została z cegły na planie krzyża łacińskiego. Od strony zachodniej znajduje się wieża i przedsionek ozdobiony tympanonem z rzeźbiarskim przedstawieniem nawrócenia św. Marii Magdaleny. W ołtarzu głównym znajdują się dwa obrazy, wysuwane za pomocą specjalnego mechanizmu - wizerunek Matki Bożej z Dzieciątkiem - Pani Rabczańskiej oraz przedstawienie patronki świątyni św. Marii Magdaleny. Świątynię otacza mur, w którym umieszczono stacje Drogi Krzyżowej. Za kościołem, od strony wschodniej w 2010 roku powstał Ogród Różańcowy im. Jana Pawła II.

 

Kosciól parafialny pw. sw. Marii Magdaleny - Muzeum

,

,

,

Kaplica cmentarna

Na początku XIX wieku, kiedy władze austriackie zakazały dalszych pochówków na terenach przykościelnych, rabczańska parafia uzyskała od ówczesnego właściciela miejscowości – Juliana Zubrzyckiego tereny na założenie oddzielnego cmentarza. Cmentarz parafialny powstał z dala od drewnianego kościoła parafialnego i ówczesnych zabudowań mieszkalnych.

Stary cmentarz leży przy ulicy Orkana. Na jego terenie znajduje się zabytkowa kaplica grobowa, wzniesiona dla zmarłego w 1892 roku Juliana Wieniawy Zubrzyckiego – twórcy rabczańskiego uzdrowiska. Ćwierć wieku później w kaplicy pochowany został ks. Jakub Zych, budowniczy nowego kościoła parafialnego pw. św. Marii Magdaleny w Rabce. Kaplica to jednonawowa świątynia zbudowana w stylu neogotyckim. Do jej wnętrza prowadzi ostrołukowy portal. Front kaplicy zwieńczony jest schodkowym szczytem, a na jego narożach znajdują się spiczaste wieże zwieńczone ostrosłupowymi hełmami. Cała budowla wzmocniona jest przyporami, a pod okapem dachu obiega ją prostokątny fryz. Na krytym gontem dachu znajduje się wieżyczka na sygnaturkę. Niestety polichromia wewnątrz kaplicy uległa zniszczeniu.

Na cmentarzu znajduje się również grobowiec rodzinny Kadenów - ostatnich właścicieli dóbr rabczańskich, groby wielu osób zasłużonych dla rozwoju Rabki, a także zbiorowy grób powstańców styczniowych z 1863 roku i mogiły żołnierzy poległych podczas I i II wojny światowej. Na rabczańskiej nekropolii powstały także dwa miejsca pamięci: Krzyż Katyński upamiętniający zamordowanych przez NKWD w Charkowie, Miednoje i Katyniuoraz Pomnik Bojowników o Wolność i Niepodległość z prochami przywiezionymi z obozów koncentracyjnych.

 

Zespól Dworca Kolejowego

Do uzdrowiska można było dotrzeć koleją od roku 1884, kiedy to otwarto odcinek Kolei Transwersalnej z Żywca do Nowego Sącza z przystankiem osobowym w Rabce. Połączenie kolejowe znacznie ułatwiło i skróciło podróż do zdroju i tym samym spowodowało znaczący wzrost frekwencji w tutejszym Zakładzie Kąpielowym.

Rabczański dworzec kolejowy znajduje się przy skrzyżowaniu ulic Orkana i Zakopiańskiej.Budynek został wzniesiony w 1925 roku. Zabytkowy zespół dworca kolejowego tworzą budynek stacji, budynek mieszkalny oraz budka dróżnika po drugiej stronie torów. Na placu przed budynkiem stacji podziwiać można pomnik św. Mikołaja.

 

Kosciól drewniany na Piatkowej Górze

,

,

,

Świątynia leży niemal na szczycie wzniesienia Piątkowa Góra i roztaczają się stąd piękne widoki na pasmo Babiej Góry i Tatry. Dzięki położeniu przy ruchliwej szosie zwanej popularnie „zakopianką” zabytkowa budowla cieszy się dużą popularnością wśród turystów.

Z kościołem związana jest ciekawa legenda, która głosi iż w miejscu w którym stoi obecnie świątynia, zbójcy napadli kupca wiozącego cenne towary. Gdy na ich widok wykrzyknął „Święty Krzyżu, ratuj mnie”, nad jego wozem rzeczywiście ukazał się świetlisty krzyż. Przerażeni tym cudownym zdarzeniem zbójnicy uciekli. Kupiec w akcie wdzięczności za ocalenie miał ufundować świątynie w tym miejscu. W rzeczywistości fundatorem kościoła był wojewoda sandomierski Jan Wielopolski. Budowla była kilkakrotnie remontowana i zachowała się w dobrym stanie do lat 90-tych ubiegłego wieku. Niestety w 1994 roku kościół częściowo spłonął - prawdopodobnie w wyniku podpalenia. Dzięki ofiarności miejscowej ludności i wielu sympatyków tej świątyni została ona całkowicie odbudowana i ponownie konsekrowana przez ks. Kardynała Franciszka Macharskiego w 2002 roku.

Jest to prosta budowla jednonawowa, wzniesiona z zrębowych bali. Nawa i prezbiterium świątyni nakryte są wspólnym gontowym dachem. Na kalenicy wznosi się duża wieżyczka na sygnaturkę zwieńczona baniastym hełmem i latarnią. Wnętrze zdobi barwna polichromia, wykonana po pożarze w 1994 roku, lecz wzorowana na oryginalnej. Wyposażenie kościoła zostało w dużej mierze zrekonstruowane po pożarze.

Na zewnątrz świątynię częściowo okalają soboty – niskie podcienia wsparte na słupach. Dawniej dawały one schronienie wiernym z dalekich okolic, którzy już w sobotę wieczorem gromadzili się wokół kościoła na niedzielne nabożeństwo. Na wschodniej ścianie kościoła znajduje się otwarta kapliczka z rzeźbiarskim przedstawieniem Ukrzyżowania. Świątynia otoczona jest niewysokim kamiennym murem i starodrzewem.

Obecnie odpusty odbywają się w kościele dwa razy w roku (pierwsza niedziela maja - święto Znalezienia Krzyża Świętego i trzecia niedziela września - święto Podwyższenia Krzyża Świętego) i gromadzą wielu turystów, zwłaszcza zmotoryzowanych, którzy przyjeżdżają tu poświęcić swoje pojazdy. W okresie międzywojennym, a także przez pewien czas podczas okupacji, kościół był pod opieką Krakowskiego Automobilklubu.

Od 1965 roku duszpasterstwo prowadzą tutaj księża marianie z pobliskiej parafii w Rdzawce. W niedzielę i święta msze święte odbywają się tu o godz. 8.00, 9.00 i 10.00.

Nieco poniżej zabytkowego kościoła, po drugiej stronie drogi, 250 metrów w kierunku Chabówki znajduje się źródełko zwane Pocieszną Wodą. Jego woda uważana była przez miejscową ludność za uzdrawiającą – leczącą szczególnie schorzenia nóg i oczu. W 1977 r. źródło wraz z otoczeniem zostało wpisano do rejestru pomników przyrody.

 

bottom of page